Zakonom o turizmu urediti destinacijski menadžment
Odvijanje ljetnje turističke sezone s fokusom na opštinu Budva, pripremljenost kupališta, Nacrt zakona o turizmu i ugostiteljstvu koji je na javnoj raspravi, te inicijativa za organizaciju kongresa „Dani turizma”, teme su o kojima je raspravljao Odbor udruženja turizma i ugostiteljstva Privredne komore tokom sjednice održane 30. juna u Skupštini opštine Budva.
Sjednicu je vodio predsjednik Odbora Ranko Jovović, a radu su pored privrednika učestvovali predsjednik Opštine Budva Nikola Jovanović, predsjednik lokalnog parlamenta Petar Odžić, direktor Aerodroma Crne Gore Roko Tolić, predstavnici Ministarstva turizma, nacionalne i lokalne turističke organizacije, Nacionalnih parkova Crne Gore, AirMontenegra, kao i eminentni stručnjaci iz ove oblasti Ivo Armenko, Velibor Zolak i Rade Ratković.
Predsjednik OU Ranko Jovović se osvrnuo na posljednje zvanične podatke Monstata koji pokazuju da je u periodu januar-maj 2025. godine u kolektivnom i individualnom ostvareno je 5,5 odsto više dolazaka turista, dok je broj ostvarenih noćenja 7,2 procenata manji u odnosu na isti period 2024. godine. Ako se posmatra samo kolektivan smještaj u periodu januar-maj 2025. godine ostvareno je 4,7 odsto više dolazaka turista, dok je broj ostvarenih noćenja 1,7 procenata manji u odnosu na isti period 2024. Prema njegovim riječima, ukoliko se želi očuvati pozicija Crne Gore na turističkoj mapi i održati korak sa konkurencijom u regionu, neophodno je analizirati i naći rješenja za prevazilaženje brojnih hroničnih izazova i dodatno raditi na produženju sezone kroz diverzifikaciju ponude.
„Turizam je za Crnu Goru strateški važna privredna grana, ali brojni hronični problemi decenijama sputavaju njegov puni razvojni potencijal. Strukturne slabosti, kao što su niska iskorišćenost smještajnih kapaciteta, nepovoljna tržišna pozicija na zapadnoevropskim tržištima, zastarjelo zakonodavstvo i nedostatak efikasnog destinacijskog menadžmenta, zahtijevaju širok društveni i stručni konsenzus. Uspješno i kvalitetno upravljanje turističkom destinacijom preduslov je uspješne realizacije turističkih sezona, a sve to zahtijeva jasnu viziju, konkurentnost naše turističke ponude i jačanje saradnje između privatnog i javnog sektora”, rekao je Jovović.
Predsjednik Opštine Nikola Jovanović izrazio je zadovoljstvo što se sastanak ponovo održava upravo u Budvi, ističući da to predstavlja primjer dobre saradnje između lokalne samouprave i Privredne komore Crne Gore odnosno sveukupne privrede. On je rekao da je zadovoljan odvijanjem turističke sezone u Budvi, ali i naglasio brojne izazove na terenu, počev od neadekvatne dinamike radova na putu Budva-Tivat.
„Ako se dinamika izvođenja radova ne ubrza, rokovi njihovog završetka neće biti ispoštovani pa možda ni do početka sljedeće ljetnje sezone. Apelujem na Vladu da ubrza dinamiku radova, što je i zaključak sa nedavnog sastanka predsjednika šest primorskih opština. Potrudimo se da sljedeću dočekamo sa završenim infrastrukturnim radovima, na zadovoljstvo turista”, rekao je Jovanović, dodajući da je na ovoj saobraćajnici potrebno uvesti rad u drugoj, a možda i u trećoj smjeni .
Takođe je ukazao na problem nepripremljenosti kupališta zbog kašnjenja tendera za njihovo davanje u zakup. Naglasio je da je Opštini Budva na današnji dan, podnijeto dva zahtjeva za saglasnost za otvaranje kupališta upravo zbog tih problema, te je apelovao da se postupci hitno unaprijede, uz puno poštovanje zakona i procedura. Predsjednik Opštine inicirao je povezivanje turističke ponude Budve i sjevera Crne Gore u u objedinjeni turistički proizvod.
Predsjednik Skupštine opštine Budva Petar Odžić upozorio je da stanje u crnogorskom turizmu nije dobro, te da je riječ o privrednoj grani gdje se greške ispravljaju godinama, a vraćanje povjerenja traje mnogo duže od vremena potrebnog da se izgubi. „Nalazimo se na prekretnici turizma. Potrebno je da se ostavimo politike bar u turizmu, jer ne možemo zbog političkih razlika uništavati jedinu privrednu granu koja nam je vitalna“, poručio je on.
Predstavnica Ministarstva turizma Ljiljana Vuksanović govorila je o realizovanim aktivnostima na pripremi sezone, naglašavajući da je njena uspješnost uslovljena dobrom koordinacijom brojnih aktera. Dušanka Pavićević, Nacionalna turistička organizacija, rekla je da prema posljednjem presjeku, u Crnoj Gori boravi 91.354 turista, od čega je u hotelima 36.468 ili dva odsto više nego prethodne godine, a u privatnom smještaju 53.996 turista, što je dva odsto manje. Direktorica Turističke organizacije Budva Ana Vujošević je kazala da, prema posljednjim podacima, u Budvi boravi 30.218 gostiju, od čega je 14.705 u kolektivnom smještaju, gdje su najbrojniji gosti iz Srbije, dok je u privatnom smještaju 14.951 gost, a prednjače Rusi. „U Budvi je trenutno promet od turizma tri odsto veći nego prethodne godine i možemo očekivati sezonu na prošlogodišnjem nivou ili bolju. Sinergijski je potrebno raditi na osvajanju novih tržišta i uslovima za povećanje broja noćenja“, rekla je Vujošević.
Ivo Armenko je ocijenio da turizam ne može bez države. Prema njegovim riječima, Crna Gora je do 1990-ih bila jedna od najorganizovanijih destinacija na Mediteranu, kojom je upravljano s državnog nivoa, te da je bila među najboljim po kvalitetu proizvoda, dužini sezone te ostvarenom prometu. Danas, navodi on, Crna Gora nema više isti status turističke destinacije na međunarodnom tržištu, te da joj nedostaju investicije prije svega u izgradnju velikih hotela.
Nela Vešović Dubak, kazala je da nacionalni parkovi bilježe 40 odsto više turista. „Do sada je nacionalne parkove posjetilo oko 300 hiljada gostiju i očekujemo mnogo veći broj tokom daljeg odvijanja sezone“, rekla je ona.
Roko Tolić, direktor Aerodroma Crne Gore, smatra da turizam treba da bude natpolitička tema, gdje svi igraju za tim Crna Gora. „Zajedno možemo postići jako dobre rezultate. Nije bilo uspješnije godine kada se govori o aviodostupnosti Crne Gore od 2024., a osam odsto je bolji rezultat u ovoj godini. Moramo vidjeti kako da unaprijedimo infrastrukturu aerodroma“, rekao je Tolić.
Dragan Popović, Air Montenegro, kazao je da je njihova flota bogatija za još jedan avion, te da očekuju da će do kraja ljeta realizovati 18 avio linija. Planovi su da bude objavljen i poziv za PSO destinacije (od javnog interesa).
Nacrt zakona o turizmu i ugostiteljstvu prezentovao je predstavnik Ministarstva turizma, Budimir Ivanović, uz ocjenu da se njime uređuju usluge u turizmu i ugostiteljstvu, mijenjaju odredbe prethodnih koje su bile neprimjenljive i opterećivale su turističku privredu i inspekcijski nadzor. Intencija zakona je sporovođenje EU direktiva, suzbijanje biznis barijera, te dobavljanje odobrenja za rad u ovoj oblasti uz načelo efikasnosti i ekonomičnosti, kao i decentralizacija postupanja inspekcijskih organa. Zamolio je privrednike da doprinesu tekstu zakona detaljno obrazloženim sugestijama.
Dragan Purko Ivančević kritikovao je to što u izradi zakona nije učestvovala privreda. „Ovo nije nacrt reformskog zakona koji nam je neophodan, jer u njemu nedostaje destinacijski menadžment“, kazao je on. Prema njegovim riječima, Crna Gora gubi kvalitet turističkog proizvoda i konkurentnost destinacije „što je najopasnije za život i dalji razvoj turizma“.
Velibor Zolak i sekretarka OU Sanja Marković su istakli potrebu da se u Zakon uključi plan upravljanja destinacijom po uzoru na Hrvatsku. „Zakon mora da definiše upravljanje destinacijom. Turistička javnost traži da se kvantifikuju pokazatelji održivog razvoja i da svaka destinacija pravi proračun nosivosti kapaciteta“, rekao je Zolak.
Rade Ratković je predstavio inicijativu za organizovanje skupa „Dani turizma“, prve konferencije turističkih poslenika Crne Gore, kao platforme za stručan dijalog, razmjenu iskustava, artikulisanje zajedničkih interesa i donošenje konkretnih zaključaka koji bi vodili ka sistemskom i održivom razvoju turizma.
