Podrška investitorima

FINANSIJSKA PODRŠKA

Investiciono-razvojni fond

Investiciono-razvojni fond Crne Gore (www.irfcg.me) osnovan je usvajanjem Zakona o Investiciono-razvojnom fondu Crne Gore A.D. (»Sl.list Crne Gore br.88«, od 31.12.2009. godine). Osnivanjem Investiciono-razvojnog fonda, Vlada Crne Gore je obezbijedila efikasan mehanizam za podršku privrednom razvoju.

Djelatost Fonda definisana je kroz odobravanje kredita i izdavanje garancija, obavljanje poslova vezanih za prodaju kapitala u portfelju Fonda, kao i vršenje ostalih poslova kojima se obezbjeđuje podrška privrednom razvoju.

Cilj osnivanja institucije je podsticanje i ubrzavanje privrednog razvoja Crne Gore, a prioritetna područja djelovanja su:

Rast i razvoj mikro, malih i srednjih preduzeća
Podrška početnicima u biznisu
Omogućavanje preduzetnicima pokretanje novog investicionog ciklusa
Jačanje preduzetničkih kapaciteta
Poboljšanje likvidnosti preduzeća
Podsticanje ravnomjernog regionalnog razvoja
Podsticaj razvoja prioritetnih sektora (turizam, poljoprivreda, drvoprerada, proizvodnja, usluge)
Unapređenje konkurentnosti domaćih preduzeća
Podrška otvaranju novih radnih mjesta
Podrška stvaranju novih proizvoda i tehnologija
Podsticaj izvoza
Finansiranje projekata zaštite životne okoline i infrastrukture.

Program za unapređenje konkurentnosti privrede

Na osnovu Uredbe o dodjeli sredstava za podsticanje direktnih investicija i unapređenje konkurentnosti privrede usvojen je Program za unapređenje konkurentnosti privrede za 2022. godinu koji obuhvata osam programskih linija podrške:

Programska linija za nabavku opreme velike vrijednosti;
Programska linija za podršku malim ulaganjima;
Programska linija za uvođenje međunarodnih standarda;
Programska linija za podršku digitalizaciji;
Programska linija za podsticaj cirkularne ekonomije;
Programska linija za podršku internacionalizaciji;
Programska linija za početnike u biznisu;
Programska linija za pružanje mentoring usluga.

Ukupan budžet opredijeljen za realizaciju Programa za unapređenje konkurentnosti privrede za 2022. godinu je 4.000.000€, dok su pojedinačni, specifični uslovi, kao i način i dinamika dodjele podrške definisani pojedinačnim programskim linijama.

Prijavna dokumentacija za učešće u Programu i pojedinačno definisanim Programskim linijama će biti objavljena na web stranici Ministarstva ekonomskog razvoja, www.gov.me/mek. Takođe, sve informacije i stručna pomoć vezana za programske linije, način apliciranja i potrebnu dokumentaciju mogu se dobiti putem e-mail adresa nosilaca pojedinačnih programskih linija.

Podnošenje prijava i prateće dokumentacije vršiće se preko online aplikacije korišćenjem digitalnog sertifikata, uz korisničko uputstvo o načinu apliciranja koje će se naći na web stranici Ministarstva ekonomskog razvoja www.gov.me/mek.

Krajnji rok za dostavljanje prijava/zahtjeva od strane privrednih subjekata je 30. septembar 2022. godine.

PODSTICAJNE MJERE

Podsticajne mjere na nacionalnom nivou obuhvataju poreske olakšice za investiranje i to:

Oslobađanje od poreza na dobit

Novoosnovane kompanije koje obavljaju djelatnost u privredno nedovoljno razvijenim opštinama imaju pravo na oslobođenje od poreza na dobit za prvih osam godina, pod uslovom da ukupan iznos poreskog oslobođenja za ovaj period ne može biti veći od 200.000 eura.

Oslobođenje od poreza na dohodak fizičkih lica

Novoosnovane kompanije koje obavljaju djelatnost u privredno nedovoljno razvijenim opštinama koje na neodređeno vrijeme ili najmanje na pet godina zaposle lice, oslobađaju se obaveze plaćanja obračunatog i obustavljenog poreza iz zarade za tog zaposlenog, za period od četiri godine od dana zasnivanja radnog odnosa.

Oslobađanje dijela poreza na lični dohodak i doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje

Oslobađanje od plaćanja dijela poreza na dohodak fizičkih lica i doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje ostvaruje se na zaradu novozaposlenog koja nije veća od prosječne mjesečne zarade u Crnoj Gori, prema podacima organa uprave nadležnog za poslove statistike, i to u iznosu od:

90% poreza u 2021. godini;
60% poreza u 2022. godini;
30% poreza u 2023. godini.

Oslobađanje od poreza na dodatu vrijednost

Pravo na oslobađanje od plaćanja poreza na dodatu vrijednost na isporuku proizvoda, odnosno usluga, za gradnju i opremanje ugostiteljskog objekta kategorije pet i više zvjezdica, energetskog objekta za proizvodnju električne energije instalisane snage veće od 10 MW i kapaciteta za proizvodnju prehrambenih proizvoda razvrstanih u okviru sektora C grupa 10 Zakona o klasifikaciji djelatnosti, čija investiciona vrijednost prelazi 500.000 eura, ostvaruje se na način i po postupku propisanom Pravilnikom o postupku oslobađanja od plaćanja poreza na dodatu vrijednost investitora i isporuku određenih proizvoda i usluga.

Slobodna zona

Zakonom o slobodnim zonama uređeno je osnivanje i poslovanje u njima, kao i olakšice za korisnike. Za preradu i obradu robe, kao i njeno aktivno oplemenjivanje ne plaća se carina, carinske dažbine i porez na dodatu vrijednost i ista može u zoni ostati vremenski neograničeno.

BIZNIS ZONE

Biznis zona predstavlja jedinstven entitet na području lokalne samouprave, dijelom ili u potpunosti infrastrukturno opremljen, koji potencijalnim investitorima pored zajedničkog prostora i infrastrukture pruža dodatne poreske i administrativne olakšice sa državnog i lokalnog nivoa.

Podsticanje ulaganja proizvodnih preduzeća na infrastrukturno opremljenom zemljištu, povećanje zaposlenosti u manje razvijenim lokalnim samoupravama, kao i aktiviranje kapitala domaćih i stranih investitora, neki su od osnovnih ciljeva osnivanja biznis zona.

Uredbom o biznis zonama iste su klasifikovane na biznis zone od strateškog značaja, koje osniva i kojima upravlja Vlada, i biznis zone od lokalnog značaja, koje osniva i kojima upravlja jedinica lokalne samouprave.

Povoljnosti na nivou lokalne samouprave su:

Povoljna cijena zakupa/kupovine prostora za biznis zone;
Olakšice u dijelu plaćanja komunalnih ili drugih naknada;
Infrastrukturno opremanje na područjima gdje ne postoji;
Smanjenje ili oslobađanje plaćanja prireza poreza na dohodak fizičkih lica;
Smanjenje stope poreza na nepokretnosti;
Mogućnost definisanja povoljnog modela privatno-javnog partnerstva.

Za lica zaposlena u biznis zoni, korisnik biznis zone oslobođen je plaćanja:

Doprinosa za obavezno socijalno osiguranje na zarade (doprinos za penzijsko i invalidsko osiguranje, doprinos za zdravstveno osiguranje, doprinos za osiguranje od nezaposlenosti) i doprinosa za Fond rada;
Poreza na dohodak fizičkih lica.

Visina ovih olakšica ne može da prelazi maksimalni dozvoljeni intenzitet pomoći od 70% za mala, od 60% za srednja i 50% za velika privredna društva, u skladu sa propisima kojima se uređuje državna pomoć, i moguće ih je koristiti najduže pet godina od dana zapošljavanja lica u biznis zoni.

Pored olakšica propisanih Uredbom o biznis zonama, korisnik ostvaruje pravo i na druge olakšice u skladu sa zakonom i posebnim propisima kojima se uređuje državna pomoć, s tim što kumulacija državnih pomoći, uključujući infrastrukturno opremanje, za iste opravdane troškove, zajedno ne smiju preći najveći dozvoljeni iznos podsticaja.

Pored glavnog grada Podgorica, do sada je još devet opština proglasilo lokalitete namijenjene osnivanju biznis zona.

Glavni grad Podgorica odlukom je osnovao 10 biznis zona ukupne površine 257 hektara:

U zahvatu DUP-a “Industrijska zona A” proglašene su biznis zone Podgorica 1-5;
U zahvatu DUP-a “Industrijska zona KAP-a” proglašena je Podgorica 6;
U zahvatu DUP-a “Servisno-skladišna zona sa ranžirnom stanicom” i DUP-a “Servisno-skladišna zona” proglašena je Podgorica 7;
U zahvatu DUP-a “Agroindustrijska zona” osnovana je Podgorica 8 i
U zahvatu DUP-a “Konik-Stari Aerodrom III” proglašene su biznis zone Podgorica 9 i 10.

Olakšice za poslovanje u biznis zonama su sledeće:

Davanje zemljišta u zakup do trideset godina uz plaćanje godišnje zakupnine od 0,01€/m2 ;
Mogućnost kupovine zemljišta po procijenjenoj vrijednosti sa mogućnošću otplate u 60 mjesečnih rata, uz prethodnu saglasnost Vlade Crne Gore;
Umanjenje naknada za komunalno opremanje građevinskog zemljišta za korisnike kojima se povjeri infrastrukturno opremanje;
Oslobađanje od plaćanja naknade za korišćenje opštinskih puteva na period od 10 godina, nakon čega se naknada obračunava u skladu sa zakonom.

Biznis zona Istok u Nikšiću obuhvata površinu od 64,17 ha u privatnoj svojini i 8,07 ha u državnoj svojini, u okviru koje postoji i industrijski željeznički kolosjek kojim se uspostavlja veza sa Podgoricom, Barom i Beogradom.

Olakšice za poslovanje u biznis zoni su:

Davanje zemljišta u zakup na period od 10 godina, uz godišnju zakupninu od 0,01€/m2, uz mogućnost produženja za još 10 godina;
Oslobađanje obaveze plaćanja naknade za komunalno opremanje građevinskog zemljišta za 50% od iznosa propisanog odlukom koja uređuje ovu oblast, ili potpuno oslobađanje obaveze plaćanja naknade za komunalno opremanje građevinskog zemljišta pod uslovom da investitor o svom trošku izvrši komunalno opremanje građevinskog zemljišta;
Oslobađanje obaveze plaćanja godišnje naknade za korišćenje opštinskih i nekategorisanih puteva na teritoriji biznis zone do 70% u odnosu na visinu utvrđenu odlukom koja uređuje ovu oblast, na period do 5 godina;
Oslobađanje obaveze plaćanja poreza na nepokretnosti do 70%, u odnosu na visinu utvrđenu odlukom koja uređuje ovu oblast, na period do 5 godina;

Prijestonica Cetinje je identifikovala dvije biznis zone, gdje je moguće realizovati brownfield i greenfield investicije. Na prostoru nekadašnjeg giganta EI OBOD nalazi se biznis zona Cetinje I koja se prostire na površini od 14,26 ha, od čega 5 ha čine proizvodne hale, magacini i drugi prateći objekti sa kompletnom infrastrukturom, gdje je moguće realizovati brownfield investicije. Biznis zona Cetinje II se nalazi uz regionalni put Cetinje – Budva, prostire se na 49,3 ha i veoma je dobro povezana sa centralnim i južnim dijelom države, međunarodnim aerodromima u Tivtu i Podgorici, Lukom Bar i željeznicom. Ova biznis zona pogodna je za razvoj svih vrsta greenfield investicija.

U skladu sa posebnim režimom poslovanja u biznis zoni, Prijestonica Cetinje je kreirala set stimulativnih mjera za sve vrste investitora, a time je stvorila mogućnost da većina privrednih djelatnosti može biti realizovana u predviđenim biznis zonama.

Opština Kolašin proglasila je lokalitet Bakovići biznis zonom, ukupne površine 13,2 ha, na svega 3 km od centra grada, sa lijeve i desne strane magistralnog puta Kolašin-Mojkovac.

Korisnici biznis zone Bakovići oslobađaju se:

Plaćanja poreza na nepokretnost za period od 8 godina od dana otpočinjanja obavljanja djelatnosti;
Plaćanja prireza poreza na dohodak fizičkih lica za period od 8 godina od dana otpočinjanja obavljanja djelatnosti;
Plaćanja naknade za komunalno opremanje građevinskog zemljišta.

U opštini Mojkovac otvorena je za ulaganje biznis zona Babića Polje. Ukupna površina zone, na kojoj je moguće realizovati greenfield investicije, iznosi 8,5 ha i djelimično je infrastrukturno opremljena. Udaljena je 2,1 km od centra grada i nalazi se u neposrednoj blizini magistralnog puta i željezničke pruge koja vodi do Luke Bar.

Predviđeno je davanje zemljište pod zakup po povoljnim uslovima, za izgradnju objekata za proizvodne djelatnosti i trgovinu na veliko, koji ne zagađuju životnu sredinu. Olakšice za potencijalne investitore podrazumijevaju:

Zakup zemljišta po cijeni od 0,05€/m2 na godišnjem nivou, za obavljanje proizvodne djelatnosti, na period od deset godina sa mogućnošću produženja na još deset godina, površine:
- Od 1.500m2 do 2.000m2, za investitora koji zaposli od 3 do 5 radnika i izgradi objekat veličine minimum 20% od veličine parcele;
- Od 1.500m2 do 4.000m2, za investitora koji zaposli od 6 do 10 radnika i izgradi objekat veličine minimum 25% od veličine parcele;
- Od 1.500m2 do 8.000m2, za investitora koji zaposli od 11 do 20 radnika i izgradi objekat veličine minimum 30% od veličine parcele;
Zakup zemljišta po cijeni od 0,05€/m2 na godišnjem nivou, za obavljanje djelatnosti trgovine na veliko, na period od deset godina sa mogućnošću produženja na još deset godina, površine:
- Od 600m2 do 1.500m2, za investitora koji zaposli od 3 do 5 radnika i izgradi objekat veličine minimum 20% od veličine parcele;
- Od 600m2 do 3.000m2, za investitora koji zaposli od 6 do 10 radnika i izgradi objekat veličine minimum 25% od veličine parcele,
- Od 600m2 do 5.000m2 , za investitora koji zaposli od 11 do 20 radnika i izgradi objekat veličine minimum 25% od veličine parcele;
Oslobađanje od naknade za komunalno opremanje građevinskog zemljišta propisane odlukom koja uređuje ovu oblast, za investitore koji zaposle više od 10 radnika;
Smanjenje naknade za komunalno opremanje građevinskog zemljišta za 85% od iznosa propisanog odlukom koja uređuje ovu oblast, za investitore koji zaposle od 6 do 10 radnika;
Smanjenje naknade za komunalno opremanje građevinskog zemljišta za 70% od iznosa propisanog odlukom koja uređuje ovu oblast, za investitore koji zaposle od 3 do 5 radnika;
Oslobađanje od poreza na nepokretnosti za investitore koji se bave proizvodnjom, doradom, pakovanjem ili preradom poljoprivrednih proizvoda proizvedenih u Crnoj Gori, za vrijeme zakupa zemljišta, u skladu sa Zakonom.

Opština Berane osnovala je biznis zonu Rudeš, koja osim industrijske zone uključuje i zelene površine i saobraćajnice. Biznis zona obuhvata površinu od 16,69 ha.

Finansijske olakšice u biznis zoni Rudeš odnose se na ulaganja u imovinu, troškove zarada za otvaranje novih radnih mjesta i troškove ulaganja u infrastrukturu:

Zakup zemljišta po cijeni od 0,05€/m2 na godišnjem nivou, za obavljanje proizvodne djelatnosti, na period od deset godina sa mogućnošću produženja do trideset godina, površine:
- Od 1.500m2 do 2.000m2, za investitora koji zaposli od 3 do 5 radnika i izgradi objekat veličine minimum 20% od veličine parcele;
- Od 1.500m2 do 4.000m2, za investitora koji zaposli od 6 do 10 radnika i izgradi objekat veličine minimum 25% od veličine parcele;
- Od 1.500m2 do 8.000m2, za investitora koji zaposli od 11 do 20 radnika i izgradi objekat veličine minimum 30% od veličine parcele;
Oslobađanje od naknade za komunalno opremanje građevinskog zemljišta propisane odlukom koja uređuje ovu oblast, za objekte u biznis zoni obuhvaćeni LSL Biznis zona;
Oslobađanje od poreza na nepokretnosti za investitore koji se bave proizvodnjom, doradom, pakovanjem ili preradom poljoprivrednih proizvoda proizvedenih u Crnoj Gori, za vrijeme zakupa zemljišta, u skladu sa Zakonom.

Opština Šavnik osnovala je biznis zonu Boan ukupne površine 1,6 ha. Olakšice za potencijalne investitore za poslovanje u biznis zoni su sledeće:

Zakup zemljišta površine od 600m2 do 1.500m2 , za investitora koji zaposli od 3 do 5 radnika i izgradi objekat veličine minimum 20% od veličine parcele a za obavljanje predviđenih djelatnosti, na period od deset godina sa mogućnošću produženja na još deset godina u iznosu od 0,05€/m2 na godišnjem nivou;
Zakup zemljišta površineod 600m2 do 3.000m2, za investitora koji zaposli od 6 do 10 radnika i izgradi objekat veličine minimum 25% od veličine parcele za obavljanje predviđenih djelatnosti, na period od deset godina sa mogućnošću produženja na još deset godina u iznosu od 0,035€/m2 na godišnjem nivou;
Zakup zemljišta površine od 600m2 do 5.000m2, za investitora koji zaposli od 11 do 20 radnika i izgradi objekat veličine minimum 30% od veličine parcele za obavljanje predviđenih djeltnosti, na period od deset godina sa mogućnošću produženja na još deset godina u iznosu od 0,02€/m2 na godišnjem nivou;
Zakup zemljišta površine više od 5.000m2, za investitora koji zaposli više od 20 radnika i izgradi objekat veličine minimum 35% od veličine parcele za obavljanje predviđenih djelatnosti, na period od deset godina sa mogućnošću produženja na još deset godina u iznosu od 0,01€/m2 na godišnjem nivou;
Oslobađanje od naknade za komunalno opremanje građevinskog zemljišta propisane odlukom koja uređuje ovu oblast, za investitore koji zaposle više od 10 radnika;
Smanjenje naknade za komunalno opremanje građevinskog zemljišta za 85% od iznosa propisanog odlukom koja uređuje ovu oblast, za investitore koji zaposle od 6 do 10 radnika;
Smanjenje naknade za komunalno opremanje građevinskog zemljišta za 70% od iznosa propisanog odlukom koja uređuje ovu oblast, za investitore koji zaposle od 3 do 5 radnika;
Oslobađanje od prireza poreza na dohodak fizičkih lica propisane odlukom koja uređuje ovu oblast, za investitore koji zaposle više od 10 radnika;
Smanjenje prireza poreza na dohodak fizičkih lica za 85% od iznosa propisanog odlukom koja uređuje ovu oblast, za investitore koji zaposle od 6 do 10 radnika;
Smanjenje od prireza poreza na dohodak fizičkih lica za 70% od iznosa propisanog odlukom koja uređuje ovu oblast, za investitore koji zaposle od 3 do 5 radnika;
Oslobađanje od poreza na nepokretnosti za investitore koji se bave proizvodnjom, doradom, pakovanjem ili preradom poljoprivrednih proizvoda proizvedenih u Crnoj Gori, za vrijeme zakupa zemljišta, u skladu sa Zakonom.

Opština Rožaje osnovala je biznis zonu Zeleni ukupne površine 23,1 ha.

Finansijske olakšice u biznis zoni odnose se na ulaganja u imovinu, troškove zarada za otvaranje novih radnih mjesta i troškove ulaganja u infrastrukturu:

Zemljište u biznis zoni se daje na korišćenje na period od 10 godina bez naknade, a nakon isteka ovog perioda davaće se u zakup po cijeni od 0.01 EUR/m2 na period od 30 godina;
Oslobađanje obaveza plaćanja naknade za komunalno opremanje građevinskog zemljišta pod uslovom da investitor o svom trošku izvrši komunalno opremanje lokacije, u skladu sa Odlukom o naknadama za komunalno opremanje građevinskog zemljišta;
Oslobađanje obaveza plaćanja godišnje naknade za korišćenje opštinskih puteva na teritoriji biznis zone na 10 godina;
Oslobađanje poreza na nepokretnosti na 5 godina, u skladu sa Odlukom o porezu na nepokretnosti;
Ukoliko raskine odnos sa zaposlenim, korisnik biznis zone je dužan da u roku od 30 dana zasnuje radni odnos sa drugim licem sa evidencije nezaposlenih u Rožajama i da o tome obavijesti upravljača Biznis zone.

U opštini Bijelo Polje osnovano je 6 biznis zona ukupne površine 219,5 ha: Nedakusi, Cerovo, Vraneška dolina, Bistrička dolina, Rakonje-Ravna Rijeka i Ribarevine-Poda.

Korisnicima biznis zona uvode se i utvrđuju sledeće finansijske olakšice:

Davanje zemljišta u zakup do trideset godina, uz plaćanje godišnje zakupnine od 0,01€//m2 ;
Oslobađanje od plaćanja naknade za komunalno opremanje građevinskog zemljišta;
Oslobađanje od plaćanja naknade za korišćenje opštinskih puteva;
Oslobađanje od plaćanja prireza na porez na dohodak fizičkih lica;
Oslobađanje od plaćanja poreza na nepokretnosti iznad 0,1 % od tržišne vrijednosti nepokretnosti.

Opština Ulcinj proglasila je lokalitet Vladimirske Krute i dio glavnog puta Bar-Vladimir, ukupne površine 27,6 ha za biznis zonu. Budući korisnici biznis zone imaju pravo na zakup zemljišta na 10 godina po povoljnim uslovima i oslobođeni su:

Plaćanja poreza na nepokretnost za period od 8 godina od dana otpočinjanja obavljanja djelatnosti;
Plaćanja prireza poreza na dohodak fizičkih lica za period od 8 godina od dana otpočinjanja obavljanja djelatnosti;
Plaćanja naknade za komunalno opremanje građevinskog zemljišta.

Sertifikacija opština sa povoljnim poslovnim okruženjem u jugoistočnoj Evropi (BFC SEE)

Sertifikacija opština sa povoljnim poslovnim okruženjem u jugoistočnoj Evropi (BFC SEE) je regionalni program za unapređenje konkurentosti lokalnih samouprava, koji se od 2012. sprovodi u Bosni i Hercegovini, Hrvatskoj, Makedoniji i Srbiji, a od 2016. godine i u Crnoj Gori. BFC SEE program je pokrenula mreža partnerskih institucija iz regiona sa ciljem uspostavljanja zajedničkog standarda i pečata kvaliteta poslovnog okruženja u opštinama i gradovima jugoistočne Evrope.

Program je namijenjen opštinama i gradovima koji imaju odgovarajuće kapacitete i strateški su opredijeljeni da unaprijede poslovni ambijent, privuku investicije i podstaknu razvoj lokalne ekonomije.

U proces sertifikacije u Crnoj Gori uključeno je šest opština, i to: Podgorica, Danilovgrad, Tivat, Cetinje, Žabljak i Bijelo Polje. Za ove opštine Vlada Crne Gore opredijelila je finansijska sredstva kako bi prošle proces sertifikacije po BFC SEE standardu.

Proces sertifikacije uspješno su završile opštine Bijelo Polje, Žabljak, Danilovgrad, Tivat i Podgorica, te su stekle status lokalnih samouprava sa povoljnim poslovnim okruženjem u jugoistočnoj Evropi.