Bjelopoljski biznis forum: Razvoj Sjevera traži intenzivna ulaganja u infrastrukturu

Sjever Crne Gore zaslužuje i očekuje dodatna i intenzivna ulaganja u kapitalnu, razvojnu, turističku i društvenu infrastrukturu, poručeno je sa 4. Bjelopoljskog biznis foruma koji ova opština organizuje u saradnji sa Privrednom komorom i Investiciono razvojnim fondom Crne Gore u hotelu „Franca“.

Fokus skupa je na održivom razvoju, posebno sjevera Crne Gore kako bi se smanjila uvozna zavisnost i iseljavanje stanovništva, a samim tim dao doprinos cjelokupnom ekonomskom i društvenom prosperitetu Crne Gore.

Dvodnevni događaj, koji je okupio više od 100 učesnika iz Crne Gore i regiona, među kojima su predstavnici donosilaca odluka na državnom i opštinskom nivou, domaćih i međunarodnih finansijskih institucija, kompanija, stručne i naučne javnosti, otvorili su predsjednik Opštine Bijelo Polje Petar Smolović, predsjednica Privredne komore dr Nina Drakić, predsjednik Odbora direktora IRF Velizar Kaluđerović, kao i savjetnik predsjednika Crne Gore za regionalni razvoj Aleksandar Stijović.

Predsjednica Privredne komore dr Nina Drakić je kazala da je na Sjeveru skoncentrisan značajan dio ukupnog razvojnog potencijala Crne Gore, te da je njegov doprinos ekonomiji veći sa začetkom kapitalnih investicija i ulaganja u razvojne projekte.

Ona se osvrnula na podatke Uprave prihoda i carina i Uprave za statistiku koji pokazuju da je na sjeveru 10% ukupnog broja crnogorskih kompanija, koje su ostvarivale 6% ukupnih prihoda, odnosno 5% dobiti, te zapošljavale 30.740 ljudi, odnosno imale 14 odsto ukupnog broja zaposlenih na nivou države.

– Ovi podaci govore dovoljno sami za sebe. Sjever Crne Gore, sa evidentnim prirodnim resursima, sa ljudskim potencijalom koji, iz iskustva govoreći, u svakoj prilici i na svakom mjestu bilježi uspjeh i rezultat, ima i pravo, obavezu i potrebu da se razvija ukorak sa državom – rekla je predsjednica Drakić.

Prema njenim riječima, tri pitanja se nameću kao krucijalna – evidentno nedostatna razvojna infrastruktura, nedostatak stručne radne snage uz negativna demografska kretanja, te nedovoljno sinhronizovan sistem ili aktivnosti koje omogućavaju bolju saradnju privrede i finansijskih institucija.

Predsjednica se osvrnula na rezultate posljednjeg istaživanja koje je realizovala Komora, a pokazuju da preduzeća iz sjevernog regiona nepovoljnije ocjenjuju fiskalne i parafiskalne namete od onih iz centralnog i južnog. Kompanije sjeverne regije lošije od ostalih ocjenjuju efikasnost finansijskih institucija te iskazuju određenu skepsu po pitanju rasta zaposlenosti i očekivanog prometa. Ocjena privrede je da su najveće biznis barijere: siva ekonomija, nedostatak radne snage, neadekvatna zakonska rješenja, spora naplata potraživanja i neefikasna državna administracija.

– Realna ekonomija traži reakcije u realnom vremenu, i mi iz Privredne komore ova pitanja otvaramo, i potenciraćemo ih sve dok zajednički ne dođemo do adekvatnih odgovora ili pretpostavki za razvoj biznisa – kazala je Drakić.

Naglašava benefite razvojnih projekata, poput izgradnje auto-puta za biznise na sjeveru države.

– Projekti proširenja kapaciteta i modernizacije puteva i pruga te drugih sadržaja od značaja za ukupnu infrastrukturu, moraju biti u vrhu agende donosilaca odluka kako bismo imali ravnomjerniji regionalni razvoj. Potrebno je ići ka snažnijoj zastupljenosti javno-privatnog partnerstva na ovim projektima, a uvjerena sam da Bijelo Polje, sjeverna regija, i Crna Gora u cjelini imaju pojedince i kompanije spremne da dio kapitala i profita usmjere u konkretne projekte vezane za sjever zemlje – kazala je Drakić.

Istakla je veliki razvojni potencijal poljoprivrede, kao i značaj snažnijeg promovisanja i korišćenja gastronomskih specifičnosti sjevera u turizmu i ugostiteljstvu.

– Sa ovog foruma treba poručiti donosiocima odluka da sjever Crne Gore zaslužuje i očekuje dodatna i intenzivna ulaganja u kapitalnu, razvojnu,  turističku i društvenu infrastrukturu – zaključila je Drakić.

Petar Smolović, predsjednik Opštine Bijelo Polje  istakao je u svom uvodnom izlaganju da je ovo grad otvorenih vrata i multikulturalnosti, koji baštini dugu tradiciju ekonomskog razvoja, ali prije svega dobrih međuljudskih odnosa.

– Bijelo Polje predstavlja centar sjevera Crne Gore, a samim tim i centar ekonomskog razvoja, stoga nam je i pripala čast da organizujemo jedan ovakav forum – kazao je on.

Prema njegovim riječima, kada su prije četiri godine odlučili da naprave forum u Bijelom Polju, imali su snažnu podršku 41. Vlade, kao i njenog tadašnjeg predsjednika, Duška Markovića.

– Željeli smo da na jednoj strani spojimo lokalnu i državnu vlast, akademske, finansijske i međunarodne institucije, te sve donosioce odluka, zajedno sa nosiocima privredne aktivnosti, koji predstavljaju ključ i suštinu privrednog razvoja – istakao je Smolović.

On je posebno apostrofirao da se bjelopoljskim forumom želi ukazati na to šta koči razvoj sjevera i koji su njegovi suštinski problemi.

– Danas smo ovdje da razmijenimo argumente i vidimo koje su to spone i zajednički interesi privrede, vlasti, ekonomije i finansijskih institucija, kako bi sinergisjkim djelovanjem prevazišli probleme i dali dodatni impuls Sjeveru – poručio je Smolović.

Kako je kazao, mora se više raditi na valorizaciji Sjevera, jer je u svim državama svijeta sjever taj koji je bogat.

Predsjednik Odbora direktora Investiciono-razvojnog fonda Crne Gore, Velizar Kaluđerović je poručio da je IRF igra ključnu ulogu u podržavanju ekonomske politike Vlade Crne Gore, usmjerene ka postizanju održivog i inkluzivnog ekonomskog rasta.

– Naša posvećenost razvoju zelene ekonomije, digitalne transformacije, regionalnoj saradnji i povezanosti, kao i unapređenju konkurentnosti, ostaje nepokolebljiva – istakao je on.

Prema njegovim riječima, moramo biti svjesni da neujednačen regionalni razvoj u Crnoj Gori predstavlja kontinuiran izazov, stoga je neophodno ulažiti dodatne napore za podršku njegovom prevazilaženju.

– Sjeverni region, obilježen bogatstvom prirodnih resursa, ali i izazovima, nudi izuzetan potencijal za investiranje i razvoj u sektorima poput turizma, poljoprivrede, drvne industrije i energetike – kazao je Kaluđerović.

On je istakao da osiguravanje adekvatnih resursa, infrastrukture i podrške ovom području može stimulisati stvaranje novih radnih mjesta, unapređenje životnog standarda stanovništva, te stvaranje dodatne vrijednosti za crnogorsku ekonomiju u cjelini.

U ime predsjednika Crne Gore Jakova Milatovića, uspješan rad učesnicima Bjelopoljskog biznis foruma poželio je njegov savjetnik za regionalni razvoj Aleksandar Stijović, riječima da svi, kroz institucije koje predstavljaju, treba da utiču na poboljšanje investicione klime i uklanjanje biznis barijera kako bismo privukli održive investicije i kredibilne investitore neophodne za dalji razvoj države.

– Crnoj Gori su potrebna održiva radna mjesta i nove fabrike, dodatno potrebno je da jačamo i diversifikujemo turističku privredu i razvijamo ruralni, sportski i zdravstveni turizam – rekao je Stijović.

Smatra da na polju poljoprivrede i trgovine treba da doprinijeti boljoj povezanosti i saradnji poljoprivrednih proizvođača sa potrošačima, kao i sa sektorom turizma. Pored toga,  razvojne šanse su na polju energetike i energetske efikasnosti, kao i IT tehnologija i digitalizacije.

– Naš zajednički zadatak je da promovišemo dobre prakse, da predstavimo rešenja i vizije razvoja svih ovih sektora u našoj zemlji. Da u saradnji sa bankarskim sektorom i investicionim fondovima stvorimo poslovno okruženje koje će podsticajno djelovati na razvoj posebno malog i srednjeg biznisa – rekao je on.

Takođe, potrebno je da se na nivou države i opština urade prostorno planski dokumenti, neophodna infrastruktura i digitalizuju servisi, kako bismo konkretnim rešenjima i mjerama podstakli i velike investitore da ulažu kod nas.

Sjever Crne Gore ima potencijal da bude razvijeniji od juga

Sjever Crne Gore ima potencijal da bude razvijeniji region od juga. Preduslov za to je realizacija infrastrukturnih projekata koji će približiti njegove opštine i privući nove investicije, ocijenili su učesnici prvog panela 4. Bjelopoljskog biznis foruma.

Uz moderiranje direktora Sektora za analize i istraživanja Privredne komore Miljana Šestovića, na temu „Stanje ekonomije na sjeveru Crne Gore” govorili su predsjednici opština Bijelo Polje i Berane Petar Smolović i Vuko Todorović, potpredsjednik Opštine Mojkovac za investicije Ivan Ašanin, te privrednik Miroje Zejak.

Moderator Šestović razgovarao je sa učesnicima o ključnim izazovima sa kojima se suočavaju lokalne samouprave i privreda Sjevera, te koji su to resursi i šanse za razvoj ovih opština, sa osvrtom na projekte koji bi unaprijedili ekonomsku sliku ovog regiona.

On je kazao da je poražavajući podatak da se od ukupnog broja nezaposlenih u Crnoj Gori koji iznosi 46.000, na Sjeveru nalazi njih 26.000. Posebno je zabrinjavajuće što se u odnosu na prosječnu zaradu u našoj državi, sve opštine Sjevera nalaze se ispod prosjeka, osim Pljevalja, rekao je Šestović.

Predsjednik opštine Bijelo Polje Petar Smolović istakao je da, iako 11 opština Sjevera čini 51% Crne Gore, u njoj posluje svega 10,5% ukupnog broja preduzeća u državi, te da je ostvareno samo 6,8% od  ukupnih poslovnih prihoda aktivnih preduzeća, isključujući finansijski sektor.  Bijelo Polje je, navodi on, lider među sjevernim opštinama po ostvarenim prihodima.

Prema njegovim riječima, opštine Sjevera pokazale su izuzetnu otpornost tokom kovid krize, zbog različite strukture privrede, u odnosu na druge regione uglavnom fokusirane na turizam, jer ih karakterišu snažne aktivnosti u energetskom i sektoru proizvodnje hrane.

– Ipak, obim poslovne aktivnosti koje opštine imaju na sjeveru, značajno su ispod potencijala. Stoga je neophodno aktivnije raditi na završetku brojnih infrastrukturnih projketa, posebno autoputa – istakao je on, dodajući da je to jedini način za privlačenje stranih investitora i kreiranje novih radnih mjesta.

Vuko Todorović, predsjednik opštine Berane istakao je da svi zajednički moramo krenuti u razvoj Sjevera, jer on to zaslužuje.

On je istakao da je nezaposlenost ono što najviše opterećuje Berane, ali i sve ostale opštine na Sjeveru, te loša saobraćajna i putna infrastruktura koja predstavlja najveću barijeru za dolazak stranih investitora.

– Nadamo se da će se do kraja godine završiti put Kolašin – Berane preko Bjelasice, što će zasigurno otvoriti dodatne mogućnosti za razvoj ovih opština – istakao je Todorović.

Takođe je kazao da je u fokusu Berana i eventualna mogućnost aktiviranja aerodoroma u ovoj opštini, što bi bilo od velikog značaja za sve sjeverne opštine, ali I samu državu.

On je poručio da je neophodno što prije krenuti u realizaciju planiranih investicionih projekata, uz pomoć države i finansijskih institucija, koji bi značajno promijenili sliku Sjevera i doveli do snažnog ekonomskog razvoja.

Ivan Ašanin, potpredsjednik Opštine Mojkovac za investicije, ukazao je na važnost valorizacije Bjelasice za dalji razvoj Sjevera, kao i završetka autoputa. Prema njegovim riječima, neophodno je intenzivirati napore lokalnih samouprava kako bi se u saradnji sa Upravom za kapitalne investicije realizovali projekti vezani za skijališta na ovoj planini i izgradila infrastruktura koja će ih povezati sa opštinama ovog regiona.

– Na Sjeveru imamo potencijale ne samo da, što se razvoja tiče, dostignemo južni region već i da ga prestignemo. Za to nam je potreban konsenzus, odnosno jedinstveno djelovanje kako bismo realizovali razvojne projekte – istakao je Ašanin.

Privrednik Miroje Zejak koji se bavi živinarstvom ukazao je na izazove s kojima se na lokalnom nivou susrijeću proizvođači. Među njima su nedostatnost prostorno-planske dokumentacije za proizvodne objekte i komplikovana procedura dobijanja dozvola za seoski turizam. Takođe, ističe i problem visokog kolaterala za kredite kod IRF. Predlaže da se za kolateral umjesto vrijednosti cijele investicije uzima vrijednost podrške IRF. Takođe, istakao je pozitivno iskustvo učestvovanja u IPARD projektima.

– U cilju podrške proizvođačima, neophodno je umanjiti poreze na nepokretnosti koji se odnosi na proizvodne objekte. Te poreze je potrebno prepoloviti ili sasvim ukinuti. Predlažem opštinama Sjevera da više pažnje obrate na to – smatra Zejak.

On je apelovao u pravcu veće podrške poljoprivrednim proizvođačima sa lokalnog i državnog nivoa, a naročito početnicima u biznisu.

Mogućnosti finansiranja razvojnih projekata

O mogućnostima za implementaciju i finansiranje investicionih i razvojnih projekata tokom drugog panela sa moderatorkom Anom Cmiljanić, razgovarali su izvršna direktorica IRF dr Irena Radović, šef Evropske banke za obnovu i razvoj u Crnoj Gori Remon Zakaria, generalna sekretarka Zajednice opština Crne Gore Mišela Manojlović i predsjednik OU bankarstva PKCG Miloš Miketić.

Moderatorka Ana Cmiljanić rekla je da preliminarni podaci za prvih pet mjeseci 2023. pokazuju da su u našoj zemlji smanjene neto strane direktne investicije za 35 odsto.

Dr Irena Radović istakla je da je IRF najsnažnija finansijska poluga koju država ima kada je riječ o podršci privredi.

– Moramo svi da budemo još bolji i da unapređujemo prakse kako bi privrednici poslovali lakše i jednostavnije. Pričamo o digitalizaciji – tražimo da se procedura skrati i ubrza kako privrednici ne bi trošili vrijeme na šalterima, već da im dokumentacija bude dostupna „na klik“ – rekla je Radović.

Ona se osvrnula na globalnu situaciju koja utiče na povećanje cijena kredita i inflaciju. Prema njenim riječima, kada su sredstva skupa niži je podsticaj privredi, a najniža stopa potražnje za investicionim kreditima u Evropi bila je u drugom kvartalu ove godine. Sve se to prenosi na IRF koji se zadužuje kod evropskih banaka.

– Pokušavamo da sve to ne „prevalimo“ na privredu, već da obezbijedimo njenu održivost i zato su naše kamatne stope niže u odnosu na komercijalne banke – rekla je Radović.

Apelovala je na lokalne samouprave da rade na kreiranju projekata koji mogu da budu finansirani iz međunarodnih projekata.

– Ovdje na sjeveru postoje brojni kvalitetni projekti, a među njima se posebno izdvaja projekat distributivnog centra i treba da radimo na tome da on dobije evropska sredstva – zaključila je Radović.

Ona je kazala da će transformacija IRF u razvojnu banku doprinijeti boljem korišćenju sredstava evropskih fondova za projekte koji se odnose na infrastrukturu, inovacije, zelenu tranziciju.

Remon Zakaria, šef kancelarije EBRD u Crnoj Gori, istakao je da dobra infrastruktura i povezanost mogu donijeti velike ekonomske benefite svakoj državi, te privući strane investitore.

– Auto put Bar – Boljare predstavlja snažan potencijal i njegov završetak je od izuzetnog značaja, a Evropske banka za obnovu i razvoj pruža snažnu podršku ovom, ali sličnim infrastrukturnim projektima, posebno na Sjeveru, kao što su put Berane – Kolašin i Rožaje -Špiljani  – istakao je on, dodajući da je u rekonstrukciju ova dva puta do sada uloženo preko 10 miliona eura.

On je tokom svog izlaganja predstavio kreditne linije koje EBRD sprovodi sa lokalnim bankama, a u čijem fokusu su mala i srednja preduzeća, te žene preduzetnice i mladi u biznisu.

– Želimo da pomognemo ovim preduzećima i osnažimo njihovu konkurentnost, ali i svima njima pružimo savjetodavnu podršku – kazao je Zakaria.

Prema njegovim riječima, EU nudi čitav niz programa podrške, uključujući bespovratne grantove, kredite i garancije, ali ističe da Crna Gora mora više raditi i aktivnije se uključiti kako bi ih iskoristila.

– Država i lokalne samouprave moraju zajednički raditi kako bi ta sredstva što prije bila dostupna i iskoristila se u cjelini  – poručio je on.

Zakaria je takođe kazao da EBRD pomaže Vladi u reformama politika, privlačenju stranih investitora, te obezbjeđuje tehničku podršku kako bi svi tenderi bili po internacionalnim standardima.

Mišela Manojlović, generalna sekretarka Zajednice opština Crne Gore kazala je da je cilj ove institucije da snažno radi na razvoju i unapređenju lokalne samouprave, efikasnijem obavljanju njihovih nadležnosti u interesu lokalnog stanovništva, te na zaštiti i ostvarivanju zajedničkih interesa članica.

– Ova Zajednica je ključna za praćenje i implementaciju projekata, a naš fokus je prvenstveno stavljen na osnaživanje opština u finansijskom smislu, sa akcentom na bespovratna sredstva i grantove – kazala je ona.

Ona je istakla da su posebno ponosni na činjenicu da je Zajednica opština Crne Gore od sopstvenih sredstava opredijelila 500.000 eura za finansiranje tehničke dokumentacije za investicione projekte opština, istakavši da u ovom trenutku njih 17 koristi ova sredstva.

Prema njenim riječima, ruralni infrastrukturni projekti takođe igraju ključnu ulogu u razvoju seoskog turizma u crnogorskim opštinama.

– Infrastrukturni projekti na ruralnim područjima ključni su za ostvarivanje BIO-EKO brenda i pružaju opštinama značajnu priliku za realizaciju projekata iz IPARD 3 programa – kazala je Manojlović.

Predsjednik Odbora udruženja bankarstva, drugih finansijskih organizacija i osiguranja Miloš Miketić, na konstataciju moderatorke da je likvidna aktiva banaka povećana 15 odsto u odnosu na prethodnu godinu, istakao je da novca ima, a depoziti rastu kao posljedica rata u Ukrajini.

– Svjedočimo ogromnom protoku novca preko Crne Gore koji nismo uspjeli da zadržimo i da oformimo fond kojim bismo ta sredstva investirali u razvojne projekte. Ta količina novca predstavlja teret bankama i one se u većem procentu okreću obveznicama, što govori da imamo manjak projekata u koje su banke spremne da ulože. Međutim, dobro je što smo mali i možemo lako da preokrenemo taj točak – kazao je Miketić, koji sa optimizmom gleda na podatke koji pokazuju smanjujenje deficita budžeta i prognozu da se od 2025. može očekivati suficit, zatim na smanjenje duga u odnosu na BDP i druge dobre trendove.

Naglašava da su banke samo dio „investicione slagalice“ i da moraju da poštuju stroge standarde poslovanja Bazel 3.

– Banka se uključuje u svaki projekat u trenutku kada je on papirološki zaokružen, obezbijeđene sve potrebne dozvole i drugi uslovi koji neće spriječiti investiciju. Projekat mora da bude dobar i isplativ – rekao je Miketić.

On je istakao značaj IRF-a kao i predviđenog Kreditno garantnog fonda koji će preuzimati na sebe onaj dio rizika finansiranja koji komercijalne banke ne žele i podstaći da crnogorske kompanije lakše dolaze do potrebnih finansija za investiranje.

Nove prilike za razvoj zasnovane na znanju i inovacijama

Na temu “Nove prilike za razvoj zasnovane na znanju i inovacijama” Bjelopoljskog biznis foruma razgovarali su ministarka nauke Crne Gore dr Biljana Šćepanović, izvršni direktor IPC Tehnopolis Đorđe Malović i izvršna direktorica Fonda za inovacije dr Bojana Femić Radosavović. Moderatorka je bila Biljana Gligorić, Expeditio Architects.

Dr Biljana Šćepanović, ministarka nauke, govorila je o Strategiji pametne specijalizacije i četiri prioritetne oblasti – održivoj poljoprivredi i lancu vrijednosti hrane, energiji i održivoj životnoj sredini, te održivom i zdravstvenom turizmu.

Ona je istakla da je razvoj na bazi sopstvenih potencijala suština pametne specijalizacije.

– Svi imamo zajednički zadatak, a to je implementacija strategije zasnovane na znanju – kazala je Šćepanović, dodajući da je Crna Gora prva zemlja van EU koja je usvojila Strategiju pametne specijalizacije još 2019. godine.

Prema njenim riječima, Crna Gora veoma uspješno radi na njenoj implementciji, što potvrđuju i brojna tijela Evropske komsije.

– Zajedničko djelovanje sektorskih politika i sinergijski rad na projektima sa ostalim institucijama, od izuzetnog su značaja kako bismo se efikasnije i pametnije razvijali – kazala je ona.

Šćepanović je na kraju poručila da svi u inovacijama treba da vidimo veliku razvojnu šansu, a posebno Sjever, kako bi u cjelini iskoristio svoje konklurentske prednosti i potencijale, istakavši da su inovacije nešto što je dato, a ne nametnuto.

– Inovacije su u svim zemljama šansa za razvoj i ključ transformacije manje razvijenih ekonomija, te motor njihove konkurentnosti I napretka – zaključila je ona.

Izvršna direktorica Bojana Femić Radosavović predstavila je ulogu Fonda za inovacije u finansiranju inovativnih projekata.

– Fond je dosta mlada institucija, a već smo prepoznati u domaćim i međunarodnim okvirima kao institucija koja pruža izuzetno kvalitetnu podršku inovativnim preduzećima – kazala je ona.

Prema njenim riječima, nema izgovora zašto se ne bi radilo na inovativnim projektima, jer novca je sve više, a i postoji veliko interesovanje za ovakve programe podrške.

– Imamo triputa više projekata naših aplikanata nego što možemo da finansiramo i zato biramo najkvalitetnije – riječi su Femić Radosavović.

Smatra da je na Sjeveru vrlo važno širi znanje o programima i kulturi inovacija. Zato poziva opštine ovog regiona da zajedno organizuju promotivne događaje io invoacijama i apliciranju za sredstva koja se kreću od 8.000 odo 200.000 eura. Fond se prema njenim riječima trudi i da otvori vrata EU za privrednike koji dobijaju njihove grantove, jer preskaču prvi krug procedure za evropska sredstva koja se mjere milionima eura.

– Jako je važno da otvorimo vrata za EU fondove i pripremimo kompanije za njihovo korišćenje – zaključila je Bojana Femić Radosavović, dodajući da je edukacija ključna za dobijanje što većeg broja kvalitetnih projekata.

Fokus izlaganja Đorđa Malovića, izvršnog direktora IPC Tehnopolis bio je na stvaranju crnogorskog inovacionog ekosistema i poslovanja zasnovanog na novim, inovativnim idejama i tehnologijama.

On je kratko predstavio ovaj centar, istakavši da je on, kao simbol Nikšića, nastao kao prethodnica svim narednim infrastrukturnim segmentima u inovacionom  ekosistemu Crne Gore.

– Tehnopolis predstavlja najznačajniji centar za razvoj startap kompanija i preduzetništva u Crnoj Gore, te na brojne načine pokušava da pomogne, prije svega lokalnoj nikšićkoj zajednici, ali i svim ostalim opštinama – kazao je Malović.

Prema njegovim riječima, kao jedan od ključnih aktera u stvaranju i preoblikovanju crnogorskog inovacionog ekosistema, Tehnopolis pruža niz infrastrukturnih i mjera podrške koje omogućavaju otvaranje novih kompanija i razvoj poslovanja zasnovanog na novim, inovativnim idejama i tehnologijama.

– Svojim aktivnostima, implementacijom projekta i saradnjom sa više od 150 partnera podržavamo unapređenje inovacionog sistema i infrastrukture za cjelokupni održivi ekonomski razvoj Crne Gore – istakao je on.

Malović je na kraju poručio da bi od izuzetnog značaja bilo stvaranje sličnih regionalnih centara, u saradnji sa ostalim lokalnim zajednicama, kako bi se inovacioni ekosistem ravnomjerno razvijao.

Tokom drugog dana Foruma biće organizovano više panel diskusija na aktuelne ekonomske teme “Šta država i opština treba da urade kako bi podstakli velikog investitora da investira u nekoj od opština Sjevera CG”, zatim “Žene i mladi kao početnici u biznisu”, te “Ljudski kapital kao okosnica ekonomskog razvoja – izazov odliva radne snage, načini za prevazilaženje kroz obrazovanje”.

Biće organizovana svečana dodjela priznanja Bjelopoljskog biznis foruma “Bjelopoljske povelje”.