Predstavljeni programi podrške privredi i kreditne linije IRF-a
Programi podrške privredi za 2023. godinu i kreditne linije Investiciono razvojnog fonda predstavljeni su na zajedničkoj sjednici odbora udruženja metalurgije i malih i srednjih preduzeća Privredne komore Crne Gore, održanoj 13. aprila.
Takođe, privrednici su upoznati sa programom sajamskih aktivnosti Privredne komore Crne Gore, a prezentovani su Izvještaji o radu Odbora za 2022. godinu, kao i Programi rada za 2023.
Sjednicu je vodio predsjednik Odbora metalurgije Slobodan Stanić uz podršku kolege iz OU MSP Veselina Mitrića, a u radu su pored članova, učestvovali i potpredsjednik Privredne komore Nikola Vujović, predstavnice Ministarstva ekonomskog razvoja i turizma, Olivera Vukajlović, Ljiljana Belada, Renta Milutinović i Anđela Gajević, te predstavnik IRF-a Đuro Kažić.
Olivera Vukajlović, generalna direktorica Direktorata za unapređenje konkurentnosti, kazala je da je vlada prije dva dana raspisala javne pozive po dva programa – za unapređenje konkurentnosti privrede, te razvoj i promociju zanatstva u 2023. godini.
Budžet Programa za unapređenje konkurentnosti iznosi tri miliona eura koji se realizuju kroz devet programskih linija, i to za: nabavku opreme velike vrijednosti, podršku malim ulaganjima, vaučere za žene i mlade, podršku digitalizaciji, podsticaj cirkularne ekonomije, podršku internacionalizaciji, unapređenje marketinga, pružanje mentoring usluga i početnike u biznisu.
Vukajlović navodi da jedna od dvije potpuno nove linije obuhvata vaučere za žene i mlade kojima će umjesto standardnog principa refundacije biti unaprijed subvencionisano 70 odsto vrijednosti investicije u cilju razvoja i primjene novih rješenja i unapređenja kvaliteta poslovanja. Nova je i linija za podršku marketing aktivnosti kako bi se naša preduzeća bolje pozicionirala na tržištu.
– Javni poziv je otvoren do 30. septembra, što je dovoljno da preduzeća završe sve potrebne aktivnosti i na vrijeme predaju potrebnu dokumentaciju kako bi aplicirala za podršku. Intenzitet podrške je od 500 do 50 hiljada eura. Uzimaju se u obzir svi troškovi nastali od 1. januara ove godine. Pozivam privrednike da apliciraju u što većem broju i iskoriste sredstva, kako se ne bi vraćala u budžet – rekla je Vukajlović.
Ljiljana Belada, Ministarstvo ekonomskog razvoja i turizma, predstavila je programsku liniju za nabavku opreme velike vrijednosti, istakavši da je cilj da se privrednim subjektima, koji do sada nisu bili u mogućnosti da ulažu u poslovne procese, omogući da modernizuju, unaprijede ili u krajnjem slučaju prošire broj proizvoda i usluga koje plasiraju na tržište.
Ona je kazala da je kroz ovu programsku liniju moguća nabavka nove opreme (mašine, aparati, specijalizovani alati i instrumenti) direktno vezane za djelatnost privrednog društva, kao i polovne opreme ne starije od 3 godine.
Takođe, Belada je prezentovala i mjeru podrške za nabavku opreme male vrijednosti kao i mjeru za podsticaj cirkularne ekonomije.
Anđela Gajević, Ministarstvo ekonomskog razvoja i turizma, predstavila je tri programske linije koje se odnose na početnike u biznisu, vaučere za žene i mentoring usluge. Mjera podrške za početnike u biznisu ima nefinansijsku komponentu koja je namijenjena za preduzeća koja nijesu starija od jedne godine i cilj je da im se pruži tehnička podrška za pripremu biznis planova kao i usluga besplatnog mentorskog rada. Finansijska komponenta je vezana za kreditiranje IRF-a odnosno 10-15% podrške na iznos realizovanog kredita.
Takođe, mjera podrške za vaučere za žene i mlade čiji je ukupni budžet 200 hilj. eura ima svoju nefinansijsku komponentu u smislu tehničke podrške za preduzeća starosti od jedne do tri godine a u okviru finansijske komponente odobrava se avansno finansiranje u iznosu od 70% vrijednosti investicije. Mjera pružanja mentoring usluga će se sprovesti u saradnji sa japanskom agencijom za međunarodnu saradnju JICA.
Ivana Zečević, Ministarstvo ekonomskog razvoja i turizma, predstavila je tri programske linije koje se odnose na podršku digitalizacije privrede, internacionalizaciju i marketinške aktivnosti. Ona je istakla da, kada je u pitanju podrška digitalizaciji, cilj je podizanje nivoa automatizacije poslovnih procesa i nivoa znanja upravljačkih i operativnih struktura kod MMSP.
Prema njenim riječima, sufinansiraće se troškovi integracije poslovnih softvera i web rješenja, kao i realizacija specijalizovanih (personalizovanih) softverskih rješenja veće kompleksnosti. Budžet ove programske linije iznosi 250 000 eura.
Kako je navela, cilj programske linije za unapređenje marketinga je podrška za jačanje brenda preduzeća korišćenjem promotivnih alata i kampanja kako bi se kreirala jedinstvena i trajna slika na tržištu. Budžet iznosi 150 000 eura.
Posebno je apostrofirala da je, prilikom podnošenja zahtjeva za refundaciju troškova, obavezno dostavljanje dokaza da je preduzeće podnijelo prijavu za registraciju žiga u Crnoj Gori ili da ima žig registrovan u Crnoj Gori.
Kroz mjeru podrške internacionalizaciji crnogorske privrede podržaće se učešće domaćoh privrednih subjekata na međunarodnim sajmovima.
Renata Milutinović, v.d. generalne direktorice Direktorata za industrijski i regionalni razvoj predstavila je Program razvoja i promocije zanatske delatnosti u Crnoj Gori.
Cilj Programa je podsticanje razvoja crnogorskih zanata kroz pružanje finansijske podrške za nabavku opreme i alata namijenjenih za obavljanje zanatske djelatnosti, kao i organizacije i učestvovanja na domaćim i međunarodnim sajmovima i manifestacijama. Ukupan budžet za realizaciju Programa iznosi 175.000 eura. Odobrena podrška može pokrivati do 70% opravdanih troškova u okviru prve komponente, odnosno do 10.000 eura bez PDV-a po zanatliji za aktivnosti koje se odnose na vrijednost opreme i do 50% opravdanih troškova, odnosno do 6.000 bez PDV-a po zanatliji, za učešće na međunarodnom sajmu. Maksimalni iznos odobrene podrške po zanatliji za obje komponente iznosi 12.000.
Tokom diskusije o navedenim programima, privrednici su, između ostalog, istakli neophodnost da se predviđena sredstva podrške plasiraju u što većoj mjeri. Među predlozima za unapređenje budućih programa čule su se i ocjene da je neophodno omogućiti učestvovanje i akcionarskim društvima koja su dijelom u vlasništvu države, te iznaći mehanizme za otklanjanje barijera u poslovanju i podršku namjenskoj industriji. Predstavnici kompanija smatraju, između ostalog, da je izdvajanje za podršku kupovini mašina od 100.000 eura premalo, kao i da je potrebno omogućiti podršku i za nabavku polovne opreme „starije“ od tri godine.
Đuro Kažić, Investiciono razvojni fond predstavio je kreditnu podršku IRF-a za 2023. godinu.
On je naveo da su su za podršku razvoju preduzetništva definisane sljedeće linije: investicioni krediti za početnike u biznisu; razvoj preduzetništva; unapređenje ženskog preduzetništva; mlade u biznisu; mikrokrediti za podršku ženama u biznisu, te razvojni krediti za mikro, mali i srednji biznis.
Kada je u pitanju kolateral, kazao je da se za sredstvo obezbjeđenje kredita, posebno vodi računa o tome da potencijalna hipoteka bude bez tereta i ograničenja, tj. bitno je da su ispunjeni zakonski uslovi koje hipoteka zahtijeva. Za poljoprivrednu proizvodnju, kao instrumente otplate kredita, IRF može prihvatiti premije, subvencije, grantove i direktna plaćanja koja obezbjeđuje Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja.
Osim pomenutih, IRF će prihvatati i druge uobičajene instrumente obezbjeđenja kredita s tim što procijenjena vrijednost nepokretnosti mora zadovoljavati definisane kriterijume.
Ivana Parača, PKCG predstavila je sajamske aktivnosti, koje će ova krovna asociijacija privrede realizovati u 2023. godini. Ona je istakla da će Komora preduzećima organizovati nastupe na zakupljenim štandovima, te posjete privrednih delegacija sajmovima.
