Iznaći način da se sačuva TARA AEROSPACE
Odbor udruženja metalurgije i metaloprerađivačke industrije Privredne komore apeluje da se iznađe način kako bi se omogućio opstanak člana ovog Odbora, kompanije TARA AEROSPACE AD Mojkovac.
Na sjednici održanoj 18. marta, tokom koje su predstavljeni Vladini programi podrške privredi za 2022. godinu i NAT kodifikacija, Igor Vujović iz kompanije Tara Aerospace istakao je da se ova predstavnica namjenske industrije nalazi u veoma izazovnom trenutku, te da zbog barijera u poslovanju razmišlja o drastičnom smanjenju broja zaposlenih.
Riječ je o jednom od najvećih privrednih subjekata na sjeveru zemlje, koji ima 172 zaposlena i čija je proizvodnja u potpunosti izvozno orijentisana. Međutim, kao predstavnica namjenske industrije, Tara je izostavljena iz svih mjera finansijske podrške.
– To mora da se promijeni jer bi podrška doprinijela novim projektima, zadržavanju postojećih radnih mjesta, ali i otvaranju novih – kazao je on, dodajući da imaju narudžbine za tekuću godinu, kao i za viiše od polovine sledeće godine..
On je posebno apostrofirao problem sa bankama koje ovoj kompaniji onemogućavaju vršenje platnog prometa sa inostranstvom, te da zbog toga ne mogu naplatiti izvezene proizvode.
– I pored zarađenog novca mi propadamo. Iscrpili smo sve moguće resurse, i ukoliko se ne nađe neko rješenje, moraćemo da otpustimo više od pola radnika, i u krajnjem ugasimo fabriku. U narednih mjesec dana znaćemo da li će “Tara” opstati – poručio je Vujović.
On je najavio da će se obratiti NATO savezu i ambasadama u Crnoj Gori što će, kako ocjenjuje, biti “posljednji korak za spas fabrike”.
Predsjednik Odbora Slobodan Stanić ukazao je da postoje primjeri dobre prakse u zemljama regiona, koje su pomogle namjenskoj industriji sa povraćajem od čak 100% kroz programske linije podrške.
Draško Tomašević, Zip Danilovgrad, kazao je da Crna Gora, po uzoru na zemlje okruženja, mora naći modus za opstanak namjenske industrije.
Privredna komora iniciraće prema nadležnima da se u narednom periodu nađe rešenje za problem koje ima Tara Aerospace kroz uklanjanje barijera za poslovanje namjenske industrije.
Liljana Belada iz Ministarstva ekonomskog razvoja pozvala je privrednike da u što većoj mjeri iskoriste Program podrške za unapređenje konkurentnosti privrede koji funkcioniše po principu refundacije. Predviđeno je sprovođenje osam programskih linija podrške za: nabavku opreme velike vrijednosti; podršku malim ulaganjima; uvođenje međunarodnih standarda; digitalizaciju; podsticaj cirkularne ekonomije; internacionalizaciju; mentoring usluge; početnike u biznisu. Budžet Programa iznosi četiri miliona eura, a prijave su do 30. septembra 2022. godine.
– Ove programske linije dodatno unaprijeđene i inovirane shodno zahtjevima privrede, a omogućeno apliciranje na tri programske linije za jednog podnosioca zahtjeva – istakla je Belada.
Cjelokupan proces, od momenta apliciranja do predaje zahtjeva za refundaciju u potpunosti je digitalizovan i omogućena je refundacija opravdanih troškova za aktivnosti realizovane u periodu od 1. januara do 16. novembra 2022.godine. Intezitet podrške iznosi od 500,00€ do 100.000,00€ u zavisnosti od uslova definisanih u svakoj programskoj liniji pojedinačno.
Tanja Markoč iz Direktorata za industrijski i regionalni razvoj, MER, predstavila je Program za podršku prerađivačkoj industriji, otvoren do 30. novembra 2022. godine. Bespovratna podrška se odnosi na pokriće dijela opravdanih troškova nabavke nove i polovne opreme (ne starije od pet godina), kao procenat na iznos ukupne vrijednosti opreme obezbijeđene kroz kreditni aranžman sa IRFCG ili poslovnim bankama i sopstvenim ulaganjem.
Maja Jokanović iz Direktorata za industrijski i regionalni razvoj, MER, prezentovala je Program za razvoj zanatstva. On se sastoji od dvije komponente u okviru kojih se dodjeljuje finansijska podrška za nabavku nove i/ili polovne preme (ne starije od pet godina) i specijalizovanih alata, koji su u funkciji kreiranja i promocije proizvoda i/ili usluge za obavljanje zanatske djelatnosti, te promocija zanata koja obuhvata organizaciju i učestvovanje na domaćim i međunarodnim sajmovima i manifestacijama, kao i dizajn i izrada promotivnog materijala. Ukupan budžet za realizaciju Programa iznosi 200 000 eura, a poziv je otvoren do 30. novembra 2022. godine.
Privrednici su ocijenili da su programi značajno unaprijeđeni u odnosu na prethodne godine, da su rokovi adekvatne dužine, a proces prijave pojednostavljen.
Predstavnik Ministarstva odbrane, Dejan Stanić govorio je o benefitima NATO kodifikacije i ulozi Crne gore u NATO kodifikacionom sistemu (NSC).
Prema njegovim riječima, crnogorska privreda je članstvom u NATO obezbijedila otvorena vrata i za svijet poslovanja, tržišnog takmičenja i nadmetanja sa najboljima. Na ovaj način se doprinosi jačanju nacionalnog brenda i opšte njegove prepoznatljivosti. U tom smislu, Ministarstvo odbrane Crne Gore je preduzelo niz aktivnosti sa ciljem olakšanog i pojednostavljenog dobijanja NATO entitetskog koda i NATO skladišnog broja za proizvode.
Članstvom u NATO savezu ostvaruje se, između ostalog, i mogućnost nastupa crnogorskih kompanija na NATO tenderima za pribavljanje roba, radova i usluga. Nabavke sredstava unutar NATO su veoma raznolike i nijesu vezane samo za nabavku naoružanja i vojne opreme.
– Kodifikacioni sistem NATO je primjenljiv i za civilne kompanije – one ne moraju biti dio namjenske industrije. Na primjer, značajan broj dodijeljenih NSN brojeva u Crnoj Gori dolazi iz oblasti prehrambene industrije. U ovom trenutku učešće tih kodifikovanih prehrambenih proizvoda je na nivou od 50% od ukupnog broja dodijeljenih brojeva – istakao je Stanić.
Kako je kazao, u Crnoj Gori su kodifikovane različite vrste naoružanja i municije, ali i proizvodi robe široke potrošnje (Plantaže – vino, SL Montenegro – pivo, Martex – pršut rezani, Dandi&Co – smart novčanik…), te razni softverski proizvodi.
Na kraju sjednice, usvojen je Izvještaj o radu Odbora.