Definisanje integralnih sistema upravljanja otpadom strateški prioritet
U okviru javne rasprave o Nacrtu prostornog plana Crne Gore, Privredna komora organizovala je 9. aprila tematsku, zajedničku sjednicu odbora udruženja komunalne privrede, malih i srednjih preduzeća te metalurgije i metaloprerađivačke industrije.
Sjednicu su vodili predsjednici odbora Radenko Vujošević, Aleksandar Minić i Slobodan Stanić, a u radu su, pored članova, učestvovali potpredsjednik Privredne komore Nikola Vujović, rukovoditeljka radnog tima za izradu Nacrta Svetlana Jovanović sa saradnicima, Nevena Jovović, v.d. generalne direktorice Direktorata za planiranje prostora, Balša Bajagić, v.d. generalnog direktora Direktorata za ekologiju u resornom ministarstvu, Ivan Stanišić, načelnik Direkcije za upravljanje otpadom i komunalne usluge kao i Ljiljana Nikočević i Sara Božović iz Ministarstva ekonomskog razvoja.
U pozdravnoj riječi, predsjednici odbora su istakli važnost Prostornog plana za razvoj privrede i Crne Gore u cjelini i pozvali članove da svojim sugestijama doprinesu kvalitetu ovog važnog dokumenta.
Predsjednik Odbora komunalne privrede Radenko Vujošević kazao je da je prostorno planiranje jedan od ključnih instrumenata za uspostavljanje dugoročnog i održivog okvira za socijalni, teritorijalni i ekonomski razvoj države.
– Cilj ovih događaja je da se privrednici, od članova Radnog tima za izradu Prostornog plana Crne Gore, informišu o predviđenim planskim rješenjima, efektima planiranja kao i o potencijalima, ograničenjima, mogućim izazovima u načinu korišćenja prostora i razvoju različitih privrednih djelatnosti, kao i da daju svoje komentare i sugestije na propisana rješenja – poručio je on.
Svetlana Jovanović je zahvalila Privrednoj komori što od najranijih faza prati izradu Prostornog plana, uz ocjenu da su obrađivači vrlo otvoreni da analiziraju sve konstruktivne predloge privrede i stručne javnosti, te ih uvrste u ovaj ključni dokument koji se često naziva “ustavom za prostor”.
– Cilj je da država dobije planski dokument koji je nesmetan okvir razvoja i zaštite prostora. U izradi plana učestvovale su sve opštine korisnim smjernicama i sugestijama. Želimo da država postigne stvarni ekološki razvoj uz ekološko ponašanje u svim sektorima, a upravljanje otpadom je posebno i jako važno za to. Poruka našeg tima je da država mora imati intenzivnu institucionalnu organizovanost u oblasti upravljanja otpadom na kopnu i moru, i vodoprivrede – rekla je Jovanović.
Prema njenim riječima, definisanje integralnih sistema upravljanja otpadom predstavlja strateški prioritet.
– Opasnim industrijskim otpadom mora se upravljati da bi se obezbjedio nulti ili što manji uticaj na životnu sredinu. Potrebno je izgraditi nacionalno postrojenje za tretman opasnog otpada, formirati registar otpada i katastar zagađivača jer je to i mjerilo za zatvaranje pregovaračkog poglavlja 27 – kazala je ona.
Ona je pozvala na saniranje svih odlagališta otpada, kao i na što veće selektovanje i reciklažu, te prečišćavanje i kompostiranje kanalizacionog mulja kako bi se koristio za kompostiranje u poljoprivredi i parkovima. Kao slabu tačku u upravljanju otpadom vidi tretman medicinskog otpada.
–Uzimajući u obzir da u našoj državi postoji 25 lokalnih zajednica, obaveza Crne Gore je da u svima lokalnim zajednicama izgradi postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda, a u njima i izdvajanje kanalizacionog mulja – kazala je Jovanović.
Prema njenim riječima, Nacrt PPCG obuhvata četiri postrojenja (inseneratora) za termičku obradu ostatka kanalizacionog mulja koja treba izgraditi u periodu 2020 – 2040. Kako navodi, obrađeni mulj se, u skladu sa zakonom, može upotrebljavati: u poljoprivredi, na zelenim površinama i parkovima, za potrebe ekultivacije zemljišta, uključujući pošumljavanje goleti, na deponijama kao prekrivni sloj, za potrebe dovođenja zemljišta za posebne namjene (a na osnovu planova o upravljanju otpadom i propisa o uređenju prostora), za povrat energije spaljivanjem i/ili suspaljivanjem, te za sanaciju neuređenih odlagališta otpada i drugih sličnih prostora koja treba privesti namjeni.
Ocjenjuje zabrinjavajućim to što je količina otpada na moru u stalnom porastu.
– Poruka je prevencija, adekvatno rukovanje otpadom i stvaranje neophodne infrastrukture njegovim upravljannem i pretvaranjem u resurs – navela je Jovanović.
Govoreći o vodoprivredi, Jovanović je apelovala da se poštuju sanitarne zone oko vodoizvorišta. Takođe, neophodno je zabraniti gradnju na plavnim područjima koja prethodno treba jasno definisati.
– Crna Gora ima sve predispozicije da bude bogata država, ali se sve mora kanalisati na pravi način. Paralelno sa izradom ovog plana radi se i na Planu uticaja na životnu sredinu. Želimo da obezbjedimo dovoljne količine vode, poboljšamo snabdijevanje u ruralnim područjima i intenzivnije se posvetimo razvoju Sjevera – poručila je ona.
U diskusiji koja je uslijedila, privrednici su istakli važnost Prostornog plana za komunalnu privredu, te potrebu da se sistem upravljanja otpadom bolje koordiniše sa nivoa države. Ocjenjuju da Crna Gora ima hiljade smetlišta te da je to pitanje koje se mora sistemski rješavati.
– Otpad je resurs koji treba da iskoristimo kako bismo ostvarili benefite – saglasili su se privrednici i predstavnici Radnog tima za izradu Nacrta prostornog plana.
Na sjednicu su predstavljeni kapaciteti deponija Možura i Livade i istaknute potrebe za njihovim proširenjem i izgradnjom bioenergana, postrojenja za kompostiranje i termičku obradu otpada, uz ocjenu da bez subvencija države poslovanje u ovom smjeru teško može biti ekonomski isplativo.
Privrednici su tokom rasprave ukazali na neophodno razvijanje politike reciklaže, jačanje ekološke svijesti kroz različite aktivnosti i edukaciju, te uvođenje jače kaznene politike.